Ο νευροψυχολογικός έλεγχος είναι απαραίτητος για την έγκαιρη διάγνωση προβλημάτων στην προσοχή, τη συγκέντρωση, τη μνήμη, το λόγο ή τις εκτελεστικές λειτουργίες. Η πρώιμη διάγνωση δίνει χρόνο για την ενημέρωση, την αποδοχή και τον σχεδιασμό θεραπευτικών παρεμβάσεων, φαρμακευτικών και μη.

Η μνήμη είναι μία από τις πιο σύνθετες νοητικές λειτουργίες του ατόμου και συνδέεται άμεσα με τις καθημερινές μας δραστηριότητες, βοηθά στην απόκτηση νέων δεξιοτήτων, την εκμάθηση καινούριων πληροφοριών και την εκτέλεση εργασιών. Πολλοί άνθρωποι μπορεί να τύχει να ξεχάσουν κάποιο όνομα, να δυσκολεύονται να βρουν την κατάλληλη λέξη ή που άφησαν κάποιο αντικείμενο.

Ο Νευρολόγος, θα αξιολογήσει τα συμπτώματα και με βάση και τα αποτελέσματα του λεπτομερούς νευροψυχολογικού ελέγχου θα κάνει το διαχωρισμό ανάμεσα στις παθολογικές και μη διαταραχές της μνήμης.

Άτομα πάνω από 60 ετών, ειδικά σε περιπτώσεις όπου υπάρχει οικογενειακό ιστορικό νευροεκφυλιστικής διαταραχής, χρόνιο άγχος και κατάθλιψη, ή χρόνια χρήση φαρμάκων του κεντρικού νευρικού συστήματος είναι απαραίτητο να υποβάλλονται περιοδικά σε νευροψυχολογικό έλεγχο. Επίσης, ο νευροψυχολογικός έλεγχος θα πρέπει να γίνεται και όταν το άτομο εμφανίζει αρτηριακή υπέρταση, σακχαρώδη διαβήτη, καρδιαγγειακές παθήσεις, έχει υποστεί  εγκεφαλικό επεισόδιο στο παρελθόν, ή έχει υποβληθεί σε γενική αναισθησία.

Η εξέταση γίνεται με την χρήση ειδικά σχεδιασμένων δοκιμασιών (τεστ) που αξιολογούν την προσοχή, την εργαζόμενη μνήμη, την επεισοδιακή μνήμη (οπτική και ακουστική), τη μάθηση και τις εκτελεστικές λειτουργίες. Ταυτόχρονα αξιολογείται και πάλι με ειδικές δοκιμασίες προσαρμοσμένες και σταθμισμένες για τον ελληνικό πληθυσμό η συναισθηματική κατάσταση και το νοητικό απόθεμα του εξεταζόμενου, η ικανότητα δηλαδή του εγκεφάλου να προσαρμόζεται και να ανταποκρίνεται σε απαιτητικές καταστάσεις και δυσκολίες.